Jak samodzielnie sformatować dysk? Kompleksowy poradnik

Na dysku urządzenia są zapisane pliki operacyjne systemu oraz wszelkie inne dane. Czasami ich zbyt duża ilość spowalnia działanie komputera czy laptopa. Między innymi w takiej sytuacji wykonuje się formatowanie. Sprawdź, co to format dysku twardego i jak go przeprowadzić krok po kroku.

Co to jest formatowanie dysku lub partycji? 

Formatowanie dysku to proces, który polega na usunięciu z niego plików oraz przygotowaniu go do ponownego zapisu danych. Zaleca się wykonać je np. gdy nagromadzone pliki spowalniają działanie komputera lub gdy urządzenie zaatakowały trudne do usunięcia wirusy. Czasami na komputerze czy laptopie pojawiają się także losowe błędy, które mogą negatywnie wpływać na działanie systemu. Formatowanie dysku SSD czy HDD może być natomiast szybkim i skutecznym sposobem na rozwiązanie takich problemów.

Wyczyszczenie danych jest także idealną odpowiedzią na brak miejsca na dysku. Warto jednak pamiętać, że usuwanie pojedynczych plików może nie rozwiązać problemu, ponieważ wciąż będą one zapisane w pamięci dysku. W przypadku szybkiego formatowania (partycji) usunięte zostają znaczniki plików, których system nie widzi. Te jednak wciąż istnieją na dysku, dlatego korzystając z odpowiedniego programu można je odzyskać. Formatowanie pełne (wysokopoziomowe) z kolei całkowicie usuwa pliki oraz nadpisuje je nowymi. Odzyskanie takich danych z dysku jest bardzo trudne, a czasami nawet niemożliwe.

Jak sformatować dysk? Czy potrzebne jest narzędzie do formatowania?

Formatowanie dysku Windows 10 czy MacOS można przeprowadzić na kilka sposobów. Możesz np. zastosować przeznaczony do tego celu program. Format w prosty sposób można jednak wykonać także za pomocą aplikacji systemowej na urządzeniu. W przypadku systemu Windows jest to menadżer dysków. Możesz także wpisać na pasku zadań “zarządzanie komputerem”, otworzyć aplikację i w  menu wybrać pozycję “zarządzanie dyskami”.

Aby wyczyścić dany dysk wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszy oraz wybrać pozycję “formatuj”. Procedura w przypadku systemu MacOS wygląda analogicznie. Formatowanie dysku SSD czy HDD przeprowadza się w narzędziu dyskowym. Wystarczy wybrać dysk z listy oraz kliknąć opcję wymaż.

Formatowanie dysku Windows 10 – krok po kroku 

Formatowanie dysku C wymaga nieco więcej zaangażowania, ponieważ należy przeinstalować system (który oczywiście nie może usunąć samego siebie). Do tego celu przydatna będzie płyta instalacyjna, pendrive lub inny nośnik zewnętrzny z zawierający nowy system operacyjny. Oto jak wykonać formatowanie dysku Windows:

1. Włóż nośnik zewnętrzny z systemem do napędu urządzenia.

2. Po uruchomieniu się instalatora systemu Windows, naciśnij na klawiaturze literę R, a następnie K.

3. Gdy na ekranie pojawi się konsola odzyskiwania, wybierz opcję instalacji systemu (czyli format dysku).

4. Po wyświetleniu się dysków podłączonych do komputera, wybierz opcję formatuj na każdym z nich.

5. Opcjonalnie możesz rozdzielić dysk główny na partycje poprzez wybranie w oknie dialogowym opcji “nowy” oraz określając ilość pamięci.

6. Przejdź dalej do kolejnego etapu, czyli właściwej instalacji systemu (zapewne potrwa ona kilka-kilkanaście minut).

7. Po zakończonej instalacji skonfiguruj system (możesz też pominąć poszczególne czynności lub zmienić je później w ustawieniach).

Jeśli nie masz płytki instalacyjnej z systemem możesz utworzyć tzw. bootowalny pendrive. Wystarczy po zakupie systemu Windows pobrać narzędzie instalacyjne, uruchomić program oraz wybrać opcję “utwórz nośnik instalacyjny”. W kolejnym polu wybierz “użyj zalecanych opcji dla tego komputera” oraz wskaż podłączony nośnik USB i poczekaj na zakończenie instalacji.

Formatowanie dysku na urządzeniu MacOS – krok po kroku 

System MacOS posiada wbudowany tryb odzyskiwania, który umożliwia pobranie i ponowną instalację systemu operacyjnego z Internetu.  Dlatego też jeśli chcesz sformatować dysk, nie musisz wykorzystywać płytki czy innego nośnika z nowym systemem. Pełne formatowanie dysku na MacOS wykonasz w następujących krokach:

1. Włącz komputer i przytrzymaj klawisze Command + R. 

2. W menu wybierz opcję “narzędzie dyskowe” oraz kliknij “kontynuuj”.

3. W lewym panelu wybierz dysk systemowy (lub inny który chcesz sformatować).

4. Kliknij przycisk “wymaż” w górnej części okna, następnie podaj nową nazw i wybierz system plików. 

5. Po zakończeniu formatowania zamknij “narzędzie dyskowe”, a w menu wybierz opcję “zainstaluj ponownie MacOS”.

6. Postępuj zgodnie ze wskazówkami, a po zakończeniu instalacji uruchom komputer ponownie.

Warto pamiętać, że płytka instalacyjna będzie potrzebna do wykonania formatu dysku, jeśli komputer nie będzie miał dostępu do Internetu lub dysk HDD lub SSD zostanie całkowicie usunięty. Nośnik zewnętrzny z nowym systemem można utworzyć za pomocą aplikacji Terminal na innym komputerze Mac.

Formatowanie dysku SSD i HDD – o czym pamiętać?

Wiesz już, co to jest formatowanie dysku i jak je przeprowadzić. Przed wykonaniem tego zabiegu warto jednak odpowiednio zabezpieczyć dane, które na tym dysku się znajdują. Do tego celu służy backup danych, czyli wykonanie kopii zapasowej. Istnieje kilka sposób na przeprowadzenie backupu, a także dobre praktyki, np. zasada 3-2-1. Wybierając poszczególne metody warto upewnić się co do ich skuteczności. Dla przykładu, warto wybrać dysk zewnętrzny dobrej jakości, który nie ulegnie uszkodzeniu wraz z upływem czasu.

Z kolei wybierając program do backupu warto zwrócić uwagę na produkty renomowanych i wiarygodnych marek, aby dane były odpowiednio zabezpieczone przed usunięciem, a także dostępem osób niepowołanych. Co więcej, backup powinien być wykonywany regularnie. Jeśli z jakiegoś powodu dysk ulegnie uszkodzeniu, możesz spróbować naprawić go poprzez formatowanie, jednak będzie już za późno na odzyskanie danych.